Publicatie-
datum:

5 maart 2020

Publicatiedatum: 5 maart 2020
Burgerschap Identiteit

De mens die je wordt

Greijdanus (met vestigingen in Zwolle, Hardenberg, Meppel en Enschede) en de GSR (in Rotterdam en Rijswijk) werkten al een paar jaar binnen de eigen scholen aan het beter grip krijgen op de vorming van leerlingen. “Acht jaar geleden startten we hiermee. We wilden ophalen wat er al gebeurt, dat bundelen en leerlingen bij hun examen ook laten zien hoe ze op Greijdanus gevormd zijn”, vat projectleider Vorming Mathilde Tempelman samen. “Maar we ontdekten gaandeweg dat we niet zo goed wisten wat we bedoelden met vorming.” Eenzelfde verhaal speelde op de GSR. Schoolleider Huib van Leeuwen: “Het is een feit dat we leerlingen ook een stuk vorming meegeven die verbonden is aan de christelijke identiteit van ons onderwijs. Maar dat zit ‘m in meer dan wat losse activiteiten. Vorming zit in hoe docenten functioneren, in de leerstof, in hoe je met elkaar omgaat. Dat heeft allemaal invloed op de mens die je wordt.”

Twee jaar geleden besloten Greijdanus en de GSR deze handschoen gezamenlijk op te pakken. Níet om te komen tot eenzelfde vormingscurriculum, wél om elkaar te scherpen én om met expertise van buiten de school verder te ontwikkelen.

Katalysator

Beiden waren dus al lang voor de aankondiging van het wetsvoorstel aanscherping burgerschapsvorming vanuit een interne drive met dit onderwerp aan de slag, maar het wetsvoorstel werkte wel als een katalysator, zeggen ze. “Je ziet dat er maatschappelijk meer aandacht is voor de vormende waarde van onderwijs, en die tendens geeft externe legitimatie aan dit onderwerp”, vertelt Tempelman. “Mensen zien de school meer dan vroeger als een vormende gemeenschap.” Van Leeuwen: “Als we het toch moeten hebben over burgerschapsvorming, laten we dat dan verder brengen tot brede vorming en invullen volgens de christelijke identiteit die we delen.”

Want een burgerschapsopdracht is veel te mager. “Onderwijs is sowieso vormend. Burgerschapsvorming is nu heel erg happening, maar wij spreken van brede vorming, waar burgerschap een onderdeel van is”, legt Tempelman uit. “De overheid heeft gelijk als ze zegt dat er te weinig aandacht op scholen is voor burgerschapsvorming. Ik denk ook dat het voor scholen helpend is om explicieter te maker wat ze met burgerschap bedoelen. Maar met het huidige wetsvoorstel dreigt het te verworden tot een projectje. Leuk, dat hebben we dan weer gedaan. Nee, in principe gaat onderwijs om vorming. Het is de kérn van wat onderwijs is.”

Wat moois te bieden

“Bovendien”, vult Van Leeuwen aan, “wilden we niet afwachten waar de overheid mee kwam. Burgerschap vinden we typisch iets dat vanuit schoolidentiteit wordt ingevuld. Let op: dat hoef je echt niet levensbeschouwelijk in te vullen. Want een openbare school op het platteland zal dat anders doen dan een openbare school in de stad omdat ze in een andere context staan. We hebben de aankondiging van het wetsvoorstel gezien als een mogelijkheid om meer te krijgen. Niet omdat de overheid ons iets dwingend voorschrijft, maar omdat we wat moois te bieden hebben.”

Zoektocht

Dé vraag is: wat heb je dan te bieden en hoe laat je dat zien? “Ja, hoe maak je vorming in vredesnaam meetbaar? We willen leerlingen zich laten realiseren wat ze hebben meegekregen. Dat is een behoorlijke zoektocht”, zegt Van Leeuwen. De GSR werkt aan een plusdocument waarin leerlingen hun ontwikkeling vastleggen. Ook bij Greijdanus willen ze “absoluut niet in de lijn terechtkomen van beoordelen en meten”. Tempelman: “Maar we willen de brede vorming wel merkbaar maken. Dit jaar krijgt een groot deel van de leerlingen voor het eerst een vormingsdocument bij hun examen. Daarin reflecteren ze zelf op hun vorming.”

Verder delen

GSR en Greijdanus houden elkaar scherp, en werken samen met de Academische Werkplaats Sociale Kwaliteit van Onderwijs (een samenwerkingsverband tussen scholen, de Universiteit van Amsterdam en de Inspectie), de Theologische Universiteit Kampen en Verus. De komende tijd delen beiden hun ervaringen ook met andere vo-scholen.

Geïnteresseerd in dit project? Neem contact op met Huib van Leeuwen, [email protected], of Mathilde Tempelman, [email protected].

Gerelateerde berichten