Publicatie-
datum:

4 februari 2021

Publicatiedatum: 4 februari 2021
Bestuur en samenwerking Identiteit Onderwijskwaliteit

De huidige manier van het eindexamen in het onderwijs is niet meer van deze tijd. Dat is wat Fleur de Veth resoluut zegt. ‘’Het is nu 2021. Het eindexamen sluit niet meer aan bij de huidige ontwikkelingen. Leerlingen moeten veel meer de kansen krijgen om hun talenten te verkennen’’, zegt ze. Maar daarvoor moet wel het middelbare onderwijssysteem op de schop.

Fleur schreef vorige week een pakkende opinie over hoe zij vindt dat het eindexamenjaar zich vooral focust op hoe je het beste je Centraal Examen (CE) maakt. Maar dat is niet hoe het volgens de eindexamenleerlinge moet zijn. Scholen moeten leerlingen juist uitdagen om hun talenten te ontwikkelen, in plaats van lesgeven om de toetsen te halen. Want dat is hoe zij voornamelijk haar laatste jaar ervaart.

Petitie

Daarom schreef de 16-jarige in samenwerking met Taskforce Ontwikkelingsgericht Onderwijs (TOO) het opinie voor Trouw. Maar het idee voor deze opinie kwam niet geheel uit het niets. Fleur startte in juni 2020 met een vriendin een petitie over de afschaffing van het huidige CE. En omdat nu de discussie weer oplaait over hoe er dit jaar getoetst moet worden, was het voor haar een mooie gelegenheid om weer aandacht voor haar visie te vragen. Want: er zijn volgens haar teveel gesprekken over jongeren, maar niet mét hen.

En daar wil zij verandering in brengen door een stem te zijn over de examenkwestie. ‘’Want wat je erg merkt in de bovenbouw van het middelbaar onderwijs, is dat het allemaal om het CE draait. Tuurlijk heb je de schoolexamens die voor de helft meetellen, maar als je uiteindelijk geen 5,5 gemiddeld haalt voor je CE, slaag je niet.’’

Leren voor de toets

In haar laatste jaar op het vo merkt ze dan ook hoe erg er op dit examen wordt gefocust. ‘’Leraren behandelen vooral zaken als: dit kunnen ze op het examen vragen, zo krijg je de volle punten bij je antwoord, dit is hoe je je antwoord moet geven en dergelijke. Dat is niet hoe het moet zijn. Het is teaching to the test.’’

Maar hoe ziet zij het dan wel graag? Daar is meer voor nodig dan alleen het eindexamenjaar veranderen. ‘’Het laatste jaar is niet genoeg. We moeten ons meer focussen op ontwikkelingsgericht onderwijs, wat gericht is op het kind en waar zijn of haar talenten liggen. Tuurlijk is het belangrijk om een bepaalde basis te geven met vakken als wiskunde, Nederlands en Engels. Maar als een kind vrijheid krijgt om te ontdekken waar talenten liggen, kan daar veel moois uitkomen’’, meent ze.

Vrijheid

Het veelgehoorde argument om dit niet te doen, is dat kinderen niet met vrijheid om kunnen gaan. Maar daar is Fleur het niet mee eens. Want, als een kind graag Russisch wil leren en het krijgt de kans daarvoor op school, zal het ook gemotiveerd raken om dit voort te zetten. En eventuele beren op de weg? Die kunnen ook opgelost worden, vindt ze. Want: je kunt als provincie de handen ineenslaan om onderwijs op maat te verzorgen. ‘’En juist ook nu we het gemak van online onderwijs hebben ervaren, zal deze stap veel minder groot zijn. Zo kun je een grotere groep die bijvoorbeeld verspreid over een provincie woont, lesgeven.’’

Waar Fleur ook erg tegenaan loopt, is dat elke leerling uiteindelijk door een hoepeltje op hetzelfde niveau moet springen. Dus een vwo-leerling maakt altijd alle examens in het vwo. ‘’Maar wat als een vwo-leerling wel goed is in de talen en daar ook een vervolgstudie in wil doen op de universiteit, maar moeite heeft met een vak als wiskunde? Dan kunnen die benodigde vakken voor de droomstudie op vwo-niveau behaald worden en vakken waar de leerling meer moeite mee heeft op havo-niveau.’’ Nu worden leerlingen volgens haar te erg beperkt doordat ze alles op hetzelfde niveau moeten voltooien, wat in sommige gevallen niet nodig is voor de vervolgstudie die zij willen doen.

Waarde van cijfers

Daarnaast hekelt Fleur ook de manier van toetsen op het examen. Een taal leren is meer dan alleen op je CE getoetst worden op lezen. ‘’Denk aan het schrijven een betoog of een beschouwing houden. Maar uiteindelijk krijg je op je eindexamen vragen als wat de hoofdgedachte van een bepaalde tekst is. Wat zegt dat cijfer dan nu echt op je diploma?’’ vraagt Fleur zich af.

Daarom vindt ze dat er veel meer in maatwerk, de talenten van leerlingen en verandering geïnvesteerd mag worden. ‘’Je volgt op de middelbare school allerlei vakken en er wordt weinig aandacht aan je loopbaan besteed. Dit moet anders. Er zijn andere vormen van onderwijs en toetsing waarbij kinderen wel vrijer worden gelaten en zelf binnen bepaalde vakken kunnen uitzoeken wat het interesseert en wat aansluit bij wat ze later willen doen.’’

Verandering

Maar die verandering is voor veel mensen een struikelblok, weet ze. ‘’Verandering is eng. Veel mensen denken: het gaat wel goed zo. Maar soms moet je niet blijven afwachten en gewoon doen. Het Centraal Examen is juist nu hetgeen wat de verandering in het onderwijs beperkt, want zolang we allemaal door dezelfde hoepel moeten blijven springen, bereik je maar weinig.’’

Daarom is de onderwijswereld nog lang niet van Fleur af. Na het behalen van haar diploma gaat zij onderwijswetenschappen in Amsterdam studeren. Zo gek is dat ook niet, aangezien ze uit een onderwijsgezin komt. In de komende tijd hoopt ze meer aandacht te krijgen voor verandering van het onderwijssysteem. ‘’Want je hebt uiteindelijk de politiek ook nodig, anders kun je niets. Er zijn mooie oplossingen als formatief toetsen en het opbouwen voor portfolio’s. Er zijn genoeg manieren om van dit systeem af te komen. Daar moeten we het gesprek over aangaan’’

Gerelateerde berichten