Publicatie-
datum:

11 maart 2021

Publicatiedatum: 11 maart 2021
Identiteit Samen geloven

Op 8 mei precies 500 jaar geleden wordt in Nijmegen Peter Kanis geboren. Peters overgrootvader vestigde zich er als visser. Daarna gaat het snel met de familie. Vandaar dat de Nederlandse achternaam “d’Hondt” ook snel in het Latijn wordt omgezet: Kanis gaat de familie heten. Peters vader wordt onder deze naam liefst negen maal burgemeester van Nijmegen. Gouden omstandigheden, maar al snel zou Peter leren dat welvaart niet alles is.

Als hij vijf jaar oud is, overlijdt zijn moeder. Peter maakt dit verlies van dichtbij mee. In één van zijn oudste “geschriften”, letterlijk een schoolschriftje uit zijn jongste jaren, schrijft hij met grote hoofdletters: “PERSEVERA”. Houd vol, zet door! Het is alsof hij zichzelf dan al moed toespreekt.

Terugkijken

Dat klinkt vrij verheven, maar toch kijkt Peter later zelf heel anders op zijn leven terug. “Een groot deel van mijn tijd bracht ik door in nietsdoen, in dwaasheden, in rondlopen en ik weet niet wat voor jongensachtige bezigheden meer. (Zelfs in de kerk en tijdens de kerkelijke diensten hield ik mij daarmee bezig. Mijn plichten deed ik traag en onwillig, maar tot dwaasheden en allerlei lichtzinnigheden liet ik mij meeslepen, en) ik was als een ongetoomd veulen of een dartel rund.”

Toch is dat ene woord uit zijn eerste schriftje zijn hele leven bij zich. Zijn vader stuurt hem op zijn tiende naar Keulen om rechten te gaan studeren. Peter voelt zich meer aangetrokken tot de theologie. Zijn motto “Persevera” wordt leidend. Hij verhuist naar Leuven en promoveert op zijn 19e aan de universiteit aldaar.

Meest herdrukte boek

Op zijn 23e sluit hij zich aan bij de jezuïeten, een orde in de katholieke kerk die dan pas negen jaar oud is en nog weinig navolging kent. Vanaf dat moment zal hij zich laten kennen onder een nog verder gelatiniseerde naam: Petrus Canisius. Ook hier leidt zijn levensmotto hem weer: Persevera. Het zal hem uiteindelijk leiden tot het schrijven van een catechismus die een van de meest herdrukte boeken in de Nederlandse geschiedenis zal worden. In een tijd die gekenschetst wordt door scherpe tegenstellingen tussen katholieken en protestanten kiest hij niet voor harde uithalen, maar voor een verdieping van de geloofskennis in zijn eigen kring. Canisius wordt aan alle kanten uitgedaagd om feller stelling te nemen, maar hij gaat door op de route die hij zelf gekozen heeft: persevera. Zijn mildheid wordt zo zijn handelsmerk maar ook hetgeen waarom hij bespot zal worden.

Persevera is ook in zijn familieleven een belangrijke spreuk. In 1566 verliest zijn geliefde zus haar man en een van haar dochters. Canisius is duidelijk aangedaan, maar niet in staat haar op te zoeken. Hij schrijft haar een lange brief waarin ook de strekking is: houd vol. “Ik weet niets beters te antwoorden dan dat ik, met Christus de Heer zeg: je moet niet huilen. De natuur en de geestvermogens van de mens kunnen niet anders dan ontsteld raken en bedroefd worden, hetgeen ook in Christus gebeurde.”

Diepe geloofswereld

Het getuigt van een diepe geloofswereld van een Nijmeegs jongetje dat nu, 500 jaar na zijn geboorte, in de katholieke kerk herdacht wordt als heilige en enige kerkvader die uit ons land afkomstig is. Gekend zijn zijn reislust, zijn catechismus maar vooral dat ene woord, dat hem keer op keer toeschreeuwde vanuit zijn schoolschriftje: Persevera.

Volhouden, daar komt het op aan. Juist in deze tijd is het een begrip dat we vaak gebruiken. Tegen leerlingen, in eigen kring maar zeker ook: tegen onszelf. Deze periode is ongekend is onze levens, maar tegelijkertijd leven we als ieder jaar in de opmaat naar Pasen. We gedenken dat het donkerste donker zal wijken voor het licht. Licht en hoop overwinnen.

Het licht breekt altijd door

Toch kent ieder leven plekken van donkerte, zo bewijst ook het verhaal van Petrus Canisius. Een mooie oefening in deze tijden van bezinning is dan ook: denk na over dat ene woord: persevera. Wat vertelt dat woord jou? Wat moet je volhouden? Wanneer moet je volhouden? Of misschien juist wel: wie gun je het nog even vol te houden? Persevera, omdat na de donkerste nacht altijd weer licht doorbreekt.

Je kunt nog deelnemen aan de online retraites. Op vrijdagen 12, 19 en 26 maart tussen 15.00 en 15.30 uur kun je kostenloos deelnemen aan deze momenten van woorden, muziek en stilte.

Samen geloven

Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen geloven. Verus laat zich inspireren door het christelijke geloof. Dit geloof verbindt ons en draagt bij aan een inclusieve samenleving met verschillende visies op goed (samen)leven. Onze christelijke waarden kleuren het perspectief waarmee we naar de samenleving, het onderwijs en relaties kijken.

Verus

Gerelateerde berichten