Op school leer je lezen en rekenen. Én: zorgen voor elkaar

Zorgen voor elkaar. Is dat een thema op school? En zo ja, hoe dan? Schoolpleingesprekken ging langs bij katholieke basisschool De Zeester in Monster. “Bij 21st century skills denken veel mensen aan ICT. Ik niet. Ik denk dat samenwerken vele malen belangrijker is.”

Zorg is een thema waar zowel school als ouders en leerlingen mee te maken hebben. We hebben allemaal zorgen, willen voor anderen zorgen en willen dat er voor ons/ons kind gezorgd wordt. Hoe leer je kinderen zorg voor elkaar en zichzelf te hebben in opvoeding & onderwijs? Hoe ga je om met kinderen die extra zorg nodig hebben in de klas? Wat vindt een kind daarvan? Wat doet dat met je als ouder? Waar hebben ouders zorgen over en waar halen ze hoop en vertrouwen vandaan?

Leren samenwerken

“Ik merk dat ouders de prestaties van kinderen niet eens het belangrijkst vinden. Het gaat erom dat ze weten wie ze zijn, wat ze kunnen ten opzichte van anderen en dat van elkaar waarderen”, zegt Peter Zuidgeest, oud-directeur van De Zeester en huidig directeur van R.K. Basisschool WSKO Godfried Bomans in ’s-Gravenzande. Dat vindt ook leerling Ymke: “Je bent 5 dagen per week voortdurend op school. Dan moet je wel leren samenwerken”.

“Iedere maandagochtend begin ik in de kring, steek een kaarsje aan en vraag aan wie ze willen denken”, zegt Annemiek van Lier. Ze is lerares op De Zeester maar ook ouder van twee van de leerlingen. Er komen altijd wel twee of drie kinderen die wat te zeggen hebben. “We sluiten af met een weesgegroet. En dan is het klaar.” Tot de kinderen elkaar op het schoolplein weer tegenkomen. “Dan is het: Hoe is het nu met jouw oma?” Uit haar eigen ervaring weet ze dat school en thuis elkaar hierin aanvullen en nodig hebben. Ze vertelt dat thuis het gesprek aan de keukentafel een belangrijke plek heeft. ”Daar wisselen we uit wat belangrijk is en komen heel veel onderwerpen gewoon op tafel.”

Oefenen in zorg voor elkaar

Peter Zuidgeest somt vier manieren op waarop de school de leerlingen oefent zorg voor elkaar te hebben:

1. Maatjesklassen. Twee klassen worden aan elkaar gekoppeld. Groep 8 aan groep 3 bijvoorbeeld en groep 6 aan de kleuterklas. Ze knutselen samen, maar lezen ook. En daarbij is het juist de bovenbouwleerling die moeite met lezen heeft, die de onderbouwleerling met leesproblemen helpt. Ze leren van elkaar, zorgen voor elkaar én ook op het schoolplein is de invloed van de maatjesklassen zichtbaar: de leerlingen kennen elkaar.
2. Kanjertraining. Een bekende training die op veel Nederlandse basisscholen wordt gebruikt. Leerlingen weten niet alleen wat hun eigen plek in de groep is, maar leren ook elkaar te vertrouwen en samen te werken.
3. Carnaval spelletjesmiddag. Een middag spelletjes doen, nou en?, zal je denken. Maar bewust kiest de school ervoor een groep 8-leerling verantwoordelijk te maken voor een groepje leerlingen samengesteld uit verschillende klassen.
4. Eerste communie. Primair een zaak van ouders en parochie natuurlijk. Maar de leerlingen die eerste communie doen, kríjgen niet alleen zelf cadeautjes. Ze zamelen ook geld of speelgoed in om dat zelf te brengen bij kinderen die het minder hebben dan zij. De school neemt hiervoor het initiatief.

Een mooie herinnering

Gevraagd naar een moment dat hem is bijgebleven vertelt Zuidgeest over een spel in de gymzaal, jaren geleden. Groep 6 deed een tikspelletje waarbij kinderen in tweetallen elkaars hand vasthielden tijdens het tikken. “De grootste lummel uit de klas had het meisje met syndroom van Down aan zijn hand. En hij rende net zodanig dat het meisje het bij kon houden, want dat was haar beperking. Maar toch ook niet zo zachtjes dat ze niet mee kon doen. Hij stemde dat haarfijn af. En daar kon ik heel veel van leren.”