ER WAS EENS…. (VERKLARING BIJ DEEL 6)

Je las onlangs deel 6 van het sprookje dat ik schrijf. Nu, zoals beloofd, een verklaring bij het hoofdstuk over Charmkela op pad.

Charmkela gaat in hoofdstuk 5 op actieonderzoek. In haar magische spreukenboek heeft zij een ‘License to Explore' opgenomen. Tijdens het onderzoek gaat ze gesprekken aan met personen in de omgeving van de Vrijplaats, alsook met zichzelf.

Vanuit de systeemtheorie

Charmkela als veranderkundig governanceadviseur doet actieonderzoek. Dat doet zij door ‘rond te slenteren’ in de school en de omgeving van de Vrijplaats. Charmkela dompelt zich als het ware onder in het systeem van de Vrijplaats voor Alomvattende Ontwikkeling met als doel een breed inzicht te krijgen en het dilemma of het probleem te kunnen begrijpen. Zij vindt het van belang om helder te krijgen van welk systeem of (sub)systemen Wilfred onderdeel uitmaakt. Het geeft inzicht in het probleem in de totale omgeving van de Vrijplaats. Door onderzoek te doen en te bavarderen in het systeem waar Wilfred als directeur-bestuurder functioneert, kan Charmkela kijken naar het gedrag van Wilfred tegenover andere personen. De context, het systeem waar dit gedrag zich afspeelt, vormt dus een essentieel onderdeel van het werk van de veranderkundig governanceadviseur in het sprookje.

De context begrijpen helpt bijvoorbeeld wanneer de toezichthouders die doorgaans vanuit hun eigen (niet-onderwijs)context in een schoolorganisatie komen en zich afvragen waarom alles zo werkt zoals het werkt. Het is verhelderend om hier bijvoorbeeld de typeringen van Gareth Morgan, zoals opgenomen in het boek Images of Organization (2006), in te brengen. Er ontstaan waardevolle dialogen over het fenomeen school en de complexiteit die de context ‘school’ toevoegt ten opzichte van andere vakgebieden. Dit uiteraard aangevuld met de lessen die geleerd kunnen worden uit de vakgebieden waarin de toezichthouders werken. Ook deze dialoog is zinvol en biedt inzicht om proactief te kunnen acteren op de ontwikkelingen die wellicht op welke wijze dan ook het onderwijs binnen (gaan) komen.

In het sprookje kijken de toezichthouders met hun eigen brillen en lenzen naar het fenomeen school en wordt sowieso het probleem niet in de context bezien.

Onderzoek en reflectie

• Lees Images of Organization of een ander boek over typeringen van organisaties: Welk beeld of typering past bij uw (school)organisatie? Welke typeringen kent u nog meer?
• Actieonderzoek (enkele stappen)
  • Slenter eens rond in en buiten uw schoolorganisatie. Hoe?
    • Loop alleen in een willekeurige richting
    • Doe het tegenovergestelde van wat juist lijkt
    • Lummel, verdoe nutteloos uw tijd
    • Heb oog voor rariteiten, toevalligheden
    • Breng geluid in kaart: bronnen, ritmes, plaatsen
    • Zoek fysieke grenzen, symbolische overgangen en ervaar ze
    • Verzamel dingen, fotografeer, neem op
    • Slenter eens door de school en de omgeving en beschrijf wat u op het spoor komt. Wat betekent dit? Wat is de rode draad?
    • Leg vast: maak veldaantekeningen, schets situaties, fotografeer, film, neem op
  • Bavarderen, hoe?
    • Knoop een gesprek aan met iemand, met het doel om wat te babbelen
    • Niet aandringen, maar aansluiten
    • Start met hier en nu (bijv. plezierig, even pauze…)
    • Sluit aan bij de activiteit van de ander
    • Houd ruimte voor de woorden van de ander
    • Deel in verhalen en ervaringen (ik zie dat…, wat denkt u?)
    • Nodig de ander uit bij u aan te sluiten en verbind het met eigen interesse en belang
    • Wat bent u nu te weten gekomen? Welke betekenis geeft u hieraan

Lees terug!

Lees Carla’s sprookje helemaal.

• proloog 
• hoofdstuk 1: Wilfred en de school in Plezantium 
• hoofdstuk 2: De Raad van Licht 
• hoofdstuk 3: Vergaderingen van de Raad van Licht en Wilfred 
• hoofdstuk 4: Espwaard
• hoofdstuk 5: Charmkela op pad